مقدمه

در این قسمت توضیحاتی پیرامون ضرورت آشنائی با روش تحقیق ، مبانی و اصول اولیه در تحقیق  ارائه می گردد انتظار می رود پس از مطالعه این قسمت فراگیر بتواند:

اهداف درس

• • شما درپابان این قسمت باید قادر باشید:

   

  • تحقیق به روش علمی را تعریف کنید.
  • چرا و چه زمانی تحقیق آغاز می شود؟ انواع آنرا معرفی نمایید.
  • عناوین مهمترین بخش ها در هنگام تهیه طرح تحقیق را نام ببرید.
  • برای شما فرصتی فراهم خواهد شد تا به سوالات خود درمورد یک مسئله به صورت علمی بیاندیشید.
  • روش علمی برای تحقیق و انواع و ویژگی های آنرا را فراخواهید گرفت.
  • فراگیر همچنین متقاعد خواهد شد برای بررسی های علمی و دقیق نیازمند یادگیری روش تحقیق علمی می باشد.

• در طول سالیان و از ابتدای حیات بشر ،  انسان همیشه با تحقیق سروکار داشته است . آنچه در اینجا اهمیت دارد آنکه تحقیقی می تواند راهگشا باشد که بر اساس اصول و موازین علمی صورت پذیرد.
• تحقیق در لغت به معنای درست و راست گردانیدن،پیدا کردن ، افتن یاجستجوی حقیقت آورده شده است. تعاریف به عمل آمده از تحقیق و پژوهش فراوانند. تحقیق به روش علمی را مجموعه مقررات و قواعدی دانسته اند که چگونگی جستجو برای افتن حقایق مربوط به پک موضوع را نشان م دهد.در جایی دیگر آن را حقیقت پژوهی نامیده اند و گروهی از دانشمندان اینگونه تحقیق را عملی منظم که در نتیجه آن پاسخ هائی برای سوالات مندرج در موضوع تحقیق بدست خواهد آمد تعریف کرده اند.
• درهرصورت مشخص است که وجه اشتراک در همه این تعاریف جستجوی حقیقتاست و حقیقت پک پدیده ذهنی است که با واقعیت ( یعنی وجود عینی ) مطابقت دارد.( هرچند ممکن است این امر در علوم تجربی صحیح باشد لیکن در علوم نظری چنین نیست) به هرحال مانیز در روش تحقیقی که بحث خواهیم کرد بدنبال افتن حقیقت خواهیم بود. به صورت خلاصه منظور ما از روش علمی تحقیق، مجموعه قواعد و رویه ای است که محقق برای جمع آموری حقایق و واقعیت ها دنبال می کند تا سپس آنها را تفسیر ، تبین و اثبات نماید.
• جان دیوئی معتقد است:” اولین مرحله تحقیق احساس وجود یک مشکل  است؛ به این معنی که پژوهشگر در کار خویش با مانع یا مشکلی روبرو گردیده است که در حل آن ابهام یا تردید دارد و نمی تواند در مقابل آن ساکت بماند.” بنابراین این نقطه آغازین در انجام هرگونه پژوهش یا تحقیقی بسیار مهم است و نقش آموزش افراد برای مسئله یابی که در برخی نظام های آموزش و پرورش برآن بسیار تاکید می شود نیز از همین امر نشات می گیرد. هرچه ضرورت پرسش در هنگام تدریس برای فراگیر بیشتر مطرح شود و از او خواسته شود تا ذهن خود را برای طرح سوالات بیشتر فعال سازد می توان انتظار داشت که در آینده نیاز به تحقیق و پیشرفت در او ارتقا یابد.
• اولین مرحله از تقسیم بندی تحقیق را می توان منوط به هدف از انجام تحقیق دانست.بدین صورت که آیا هدف از انجام تحقیق علائق علمی محقق است یا احتیاجان عملی . بدین شکل که محقق برای موشکافی در تجربیات خود و دیگران ، کنجکاوی های علمی ویا الهامات وفرضیات علمی محض بنبال اجرای تحقیق است و یا اینکه هدف کسب اطلاعاتی است که بتواند مشکل یا مسئله فوری را حل نموده ویا زمینه را برای تصمیمم گیری در مورد یک موضوع یا مسئله خاص فراهم نماید. چنانچه هدف اول مد نظر باشد با تحقیق بنیادی یا Basic Research روبرو هستیم که در تعریف آن گفته میشود: ” تحقیقی است که برای گسترش و بسط دانش یا علوم پایه در یک نظام و بخاطر فهم آن طرحریزی می شود.ممکن است همه یا بخشی از این دانش در آینده کاربد داشته باظد ولی معمولا خود محقق در کاربرد نقشی ندارد.” اکا چنانچه تحقیق برای هدف دوم انجام شود آنرا تحقیق کاربردی یا Applied Research می نامند و در تعریف آن گفته می شود: ” این نوع تحقیق برروی یافتن راه خل مسائل فوری با ماهیت عملی متمرکز می شود و بنابراین این تحقیقات جنبه عملی داشته و معمولاخود محققین درکاربرد نتایج دخیل می باشند.”
• بدیهی است تقسیم بندی های متعدد دیگری برای روش های تحقیق وجو دارد که در ادامه مباحث  مورد بررسی و بحث قرار خواهد گرفت.
• آنچه در این مقدمه اهمیت دارد آنکه تخقیق از دیرباز با آدمی همراه بوده است و در طول تاریخ به شیوه ها و روش های مختلفی آنرا انجام داده است . چنانچه انسان با تحقیق آشنا نمی شد و و اقدام به انجام آن نمی کرد آیا دانش و علم انسان تا بدین پایه امروزی بود ، مسلما پاسخ منفی است ( من همیشه در کلاسهای خود برای دانشجویان این جمله را یاد آوری می کنم که چنانچه دانشجو به اندازه استادش بداند هیچگاه نباید توقع پیشرفت علم را داشته باشیم و این واقعیتی است که نگاه به تاریخ علم و پیشینیان آنرا برای ما بیشتر مشخص خواهد نمود) بنابراین تحقیق هم از دیدگاه فردی و هم از دیدگاه اجتماعی یک ضرورت است و انسانی که جستجو و تحقیق را در زندگی خود نداشته باشد ، تصوری از رشد و تکامل هم برای او نمی توان داشت.علاوه براین ضرورت انجام تحقیق از دیگاه علمی نیز انکار ناپذیر است چه”تحقیق را  مایه حیات علم دانسته اند” و بدون انجام تحقیق علم همچون آبی که در حائی ماند باشد دچار گندیدگی و تبدیل شدن به لجنزار خواهد شد.