بسمه
تعالي
حضور
کود ک
معلول در
خانواده - قسمت يازدهم
کودک ناشنوا - قسمت ششم
دکتر محمد
کمالی
از جمله دغدغه هاي اصلي والدين كودكان معلول و بويژه ناشنوا يا كم
شنوايان ، موضوع آموزش و تحصيل آنان است. پيش از اين به طور مختصر در مورد
نوع و ميزان كم شنوايي و نحوه آموزش و تحصيل ايشان اشاره نموديم . در اين
قسمت
بحث مختصري در مورد شيوه ها و روش هاي آموزشي خواهيم داشت . در اين
مورد
هم از مساعدت هاي آقاي محمدحسن ملايري عضو هيأت علمي دانشكده علوم توانبخشي
بهره مند بوده ايم .
روش
هاي متنوعي براي آموزش
نوزادان و
كودكان
خردسال كم شنوا وجود دارد . تصميم گيري در مورد روش آموزشي براي كودك با
والدين است و اين مهمترين قسمت در برنامه درماني كودك است . سه روش و
برنامه آموزشي بر اين گونه افراد عبارتند از : 1 –
روش ارتباط كلي ، 2 –
روش شنيداري –
شفاهي و 3 –
روش شنيداري –
كلامي . انتخاب برنامه آموزشي به عوامل مختلفي همچون ، تشخيص كم شنوايي
كودك ، ميزان كم شنوايي ، مشكلات يا ديگر معلوليت هاي همراه و توانايي
خانواده براي كمك به آموزش كودك و …
بستگي دارد و هر روشي براي هر كودكي مناسب نخواهد بود.
روش
ارتباط كلي چيست ؟
در اين
روش از تركيب زبان اشاره و گفتار استفاده مي شود. هر چند كودكان از سمعك
استفاده مي كنند ولي بيش از گوش دادن ، در اين روش به زبان اشاره تأكيد مي
شود كه جزء اصلي برنامه درماني مي باشد. مزيت اين روش آن است كه كودكان
زبان را سريع تر ياد مي گيرند ، زيرا اشارات به سهولت قابل مشاهده و درك
هستند . والدين هم بايد اشارات را ياد بگيرند ، در غير اينصورت قادر به
برقراري ارتباط با كودك نخواهند بود . در اين روش كودكان غالبأ به مهارتهاي
گفتاري قابل توجهي دست پيدا نمي كنند. اين روش برقراري ارتباط با ساير
ناشنوايان را تسهيل مي كند اما ممكن است در ارتباط با ساير افراد جامعه
مشكلاتي وجود داشته باشد . اين كودكان بايد در مدارسي تحصيل كنند كه معلمين
آنها براي برقراري ارتباط از زبان اشاره استفاده نمايند .
روش
شنيداري –
شفاهي چگونه است ؟
در اين روش كودك از طريق نگاه كردن به صورت گوينده (گفتار يا لب خواني)
و استفاده از سمعك ، گفتار را فرا گرفته و صحبت مي نمايد . مزيت اين روش ،
بهبود وضعيت ارتباطي فرد يا افراد عادي جامعه است . البته كار گفتارخواني
دشوار است زيرا همه اصوات روي لب ها مشاهده نمي شوند و برخي روي لب ها ،
شكل يكساني دارند .(مثل پ ، ب ، م ) . كودكاني كه با اين روش آموزش نمي
بينند مي توانند در مدارس عادي يا مدارس ويژه كودكان كم شنوا تحصيل نمايند
. در مدارس عادي نياز به يك معلم رابط هم وجود دارد و حضور گفتار درمان مي
تواند به توسعه و رشد مهارتهاي شنوايي ، زباني و گفتاري وي كمك نمايد .
روش
شنيداري –
كلامي چيست ؟
اين
روش ، نوع توسعه يافته روش شنيداري –
شفاهي است . اعتقاد بر اين است چنانچه از سمعك مناسب استفاده شود ، تقريبأ
همه كودكان كم شنوا مي توانند استفاده از شنوايي را فرا گيرند. در اين روش
كودك مي آموزد كه چگونه از باقي مانده شنوايي خود براي يادگيري زبان و
كنترل گفتارش استفاده كند و آموزش لب خواني و زبان اشاره در اينجا انجام
نمي شود. در اين روش برخورداري از وسيله تقويت كننده صوتي مناسب (سمعك ،
دستگاه FM
و يا كاشت حلزوني) بسيار حائز اهميت است ، زيرا يادگيري از طريق گوش دادن ،
مستلزم تقويت مناسب باقيمانده شنوايي است . البته بايد در نظر داشت همه
كودكان كم شنوا ، قادر به استفاده از اين روش نيستند .
چگونه
مي توان بهترين برنامه آموزشي را انتخاب كرد ؟
اين كار بسيار مشكل است و تنها با صرف وقت و تأمل بسيار امكانپذير است .
براي اينكار ، مشاهده انواع برنامه ها و گفتگو با درمانگران مختلف ، صحبت
با والدين كودكان كم شنوا در برنامه هاي مختلف درماني و نيز گفتگو با
كودكان كم شنواي بزرگتر مي تواند به خانواده در انتخاب برنامه آموزشي مناسب
كمك كند.
درصورت
نامناسب بودن برنامه درماني چه بايد كرد ؟
هر
برنامه آموزشي براي هر كودك كم شنوا مناسب نيست و براي تعيين مناسب بودن
برنامه درماني بايد هر چند وقت يكبار بصورت دوره اي ، نتايج آن را مورد
بررسي قرار داد. در صورتي كه برنامه درماني كودك ، نتايج موفقيت آميزي را
حاصل نكرده باشد ، يا پيشرفت كودك ، همانطور كه انتظار مي رفت نباشد ، مي
توان نسبت به تغيير برنامه آموزشي اقدام نمود.
اميدوارم در اين 6 قسمت اطلاعات كافي در مورد كودكان كم شنوا و ناشنوا
ارائه كرده باشيم . از
قسمت دوازدهم
در مورد كودك كم توان ذهني سخن خواهيم گفت.
قسمت
دوازدهم
